Aleksytymia oznacza niezdolność rozpoznawania i nazywania emocji, w różnych źródłach charakteryzowana jest jako zaburzenie lub choroba, czynniki, które mogą wpłynąć na wystąpienie aleksytymi oraz jej zróżnicowane nasilenie powoduje trudności w diagnozie. Bez względu na etiologię niemożność określenia, kontrolowania i ukierunkowania emocji prowadzi do problemów w zaspokajaniu potrzeb własnych oraz prawidłowym funkcjonowaniu w życiu rodzinnym i społecznym. Bez właściwej pomocy aleksytymik jest narażony na nadmierne napięcie prowadzące do rozdrażnienia, stanów depresyjnych, nerwicowych czy lekowych.
Osoby dotknięte aleksytymią najczęściej: kojarzą przeżywane stany emocjonalne z fizjologicznymi reakcjami organizmu, nie potrafią opisać przeżywanych nastrojów lub charakteryzują je skrótowo „źle”, „dobrze”, nadmiernie koncentrują swą aktywność wokół działań zawodowych czy społecznych, nie potrafią dokonać autorefleksji, mają skłonność do myślenia konkretnego i rzeczowego nastawionego na teraźniejszość.
Aleksytymicy latami potrafią tuszować napotykane problemy, uchodząc za osoby nieśmiałe, oschłe czy zasadnicze. Często zdarza się, że koncentrują swe życie wokół określonych działań, bezustanna aktywność pozwala bowiem złudnie rekompensować istniejące braki emocjonalne. Praca zawodowa, zajęcia o charakterze społecznym itp. pozornie zaspokajają pojawiające się potrzeby, w efekcie nadmierna aktywność przejmuje charakter ciągły powodując pogłębianie się problemów. Aleksytymik bowiem bierze udział w życiu rodzinnym i społecznym jedynie w sensie formalnym, kontakty i rozmowy ograniczają się najczęściej do krótkich spraw organizacyjnych. Stąd w środowisku zawodowym zjawisko to może zostać nie zauważone, potraktowane jako przejaw pracoholizmu, nadmiernych ambicji, lęku przed utratą pracy itp.
Problemy najczęściej ujawniają się gdy aleksytymik żyje w związku, po pewnym czasie partner czy partnerka zaczyna odczuwać silny dyskomfort spowodowany brakiem więzi emocjonalnej oraz możliwości współprzeżywania. Aby nie potęgować problemu potrzebna jest właściwa diagnoza oraz pomoc. Warto zrozumieć, że aleksytymik nie rozumie zaistniałej sytuacji oraz powstałych na jej tle trudności, nie przejawia bowiem celowej niechęci do wyrażania uczuć a po prostu nie potrafi rozpoznać i określić przeżywanych stanów. Praca nad inteligencją i świadomością emocjonalną pod kontrolą specjalisty może przynieść pożądane efekty, aleksytymik musi bowiem od podstaw nauczyć się jak poznawać, odczuwać i wyrażać emocje.